Als leider is het nemen van risico’s een onderdeel van het handelingsrepertoire. We weten dat de impact van het nemen van risico’s positief kan uitpakken, zoals innovatie en stimuleren van groei. Maar het kan ook verwoestende gevolgen hebben, zoals we hebben gezien bij verschillende crises van financiële en maatschappelijke aard.
In de zoektocht naar succes zien we in de politieke arena dat leiders zichzelf positioneren als het nieuwe gezicht met totaal nieuwe effectieve aanpakken. En in het bedrijfsleven proberen ondernemers met de introductie van nieuwe producten en diensten ons te verleiden vanuit de behoefte aan het oplossen van ongemakken en/of de zoektocht naar een aangenaam leven.
Dominantie en prestige
Een interessante bevinding bij het onderzoeken van het thema risico durven nemen, komt van een groep gedragswetenschappers in Nederland. Zij zagen vanuit hun veldonderzoek dat risico nemen verbonden is met twee essentiële kwaliteiten: dominantie en prestige. Door risico te durven nemen, toont iemand vaardigheden en kennis (prestige) die op dat moment zeer relevant en noodzakelijk zijn en toont hij/zij kracht en overheersing (dominantie) om dit zichtbaar te maken. Zo laat de persoon zich niet belemmeren door mogelijke gevolgen van het risico. Prestige en dominantie zijn twee belangrijke routes richting macht, invloed en leiderschap. Wij leggen als mensen dan ook impliciet een positief verband tussen risico nemen en leiderschap. In competitieve situaties wordt de steun voor leiders die 'ballen' tonen dan duidelijk.
Hoeveel risico nemen wij?
Uit internationaal onderzoek van Zenger Folkman, gebaserd op data van meer dan 6.000 leiders, wordt risico nemen geduid als een cruciale competentie voor succesvol leiderschap. Opmerkelijk is echter dat slechts 28 procent van de leiders opererend op het hoogste niveau binnen hun organisatie, hoog werd beoordeeld op het risico nemen. Op het niveau van de zogenaamde supervisors was dit slechts 23 procent.
Bron: Zenger Folkman, 2023
Een van de criteria voor promotie naar een senior leiderschapspositie is de bereidheid om risico's te nemen en de status quo uit te dagen. Echter zien we dan het nemen van risico’s ook onverantwoordelijk of bedreigend kan lijken. Werknemers houden niet altijd van het krijgen van ambitieuze doelen en geven vaak de voorkeur aan leiders die veilig zijn in plaats van risico's nemen. De zoektocht naar comfortabele en zekere situaties is altijd aanwezig. Maar juist in een omgeving van onzekerheid en ongemak kunnen we echt groeien. En dat vereist risico.
Contextuele afhankelijkheid
Uit onderzoek blijkt dat de context een cruciale rol speelt bij de beoordeling van risico nemen. In coöperatieve contexten worden dominante risiconemers minder geschikt bevonden als leiders. Daarentegen in sterk competitieve contexten daarentegen zij beter. Er is een delicaat evenwicht tussen het stimuleren van risico nemen voor innovatie en groei, en het beheren van de potentiële verwoestende effecten ervan. Tevens zien we dat mensen met meer macht vaak bereid zijn meer risico's te nemen, wat suggereert dat macht en risico elkaar kunnen versterken. De meeste mensen stemmen in met de uitspraak dat nooit bereid zijn om risico's te nemen onverantwoordelijk is en daarmee een recept voor mislukking op de lange termijn. Het vermogen om risico's te nemen blijft een kerncompetentie voor leiders. Echter de mate waarin dit wordt gewaardeerd, varieert afhankelijk van de omstandigheden.
Conclusie
Wat betekent dit alles voor onze leiders? Het onderstreept het belang van bewust risicoleiderschap, waarbij leiders zich bewust zijn van de context waarin ze opereren. Het vermogen om risico's te nemen is essentieel, maar het moet worden uitgeoefend met een goed begrip van de mogelijke impact op zowel het individu als de organisatie. Als leiders begrijpen wanneer en hoe risico nemen het meest waardevol is, kunnen ze een pad naar duurzaam succes vrijmaken, zelfs te midden van onzekerheid.
Maak een verschil
Voor álle leiders, die op topniveau in hun kracht willen staan en daar in actie willen komen, starten wij op 28 maart met de module Leadership Making a Difference. Wij hebben jullie nodig om moedige stappen te zetten voor een betere toekomst voor ons allemaal. Voor jullie hebben wij een geaccrediteerd, uniek en data-gedreven MBA-programma ontwikkeld. Juist nu is de MBA Leadership in Sustainability relevant voor managers, bedrijfseigenaren en teamleiders (in de zorg).
Ben je nieuwsgierig naar het programma van de MBA Leadership in Sustainability? Download de brochure via onderstaande button!
