Geregeld lezen we de aanbeveling dat er een tandem nodig is tussen de intern begeleider (IB'er) en de schooldirecteur. Naast dat het kwetsbaar is om de realisatie, verantwoordelijkheid over de onderwijsontwikkeling en de koers van de school bij twee mensen in de organisatie te beleggen, heeft dit grote impact op het (beperkte) eigenaarschap van docenten. Je kunt dit ondervangen door een andere structuur neer te zetten: de professionele leergemeenschap (PLG).
In een professionele leergemeenschap werken leerteams structureel aan de verbetering van het onderwijs. Of beter gezegd: aan de verbetering van het leren van de leerlingen. Iedere professional leert (verbetert zijn eigen kennis en kunde) en verbetert tevens het onderwijs in de school. Dat betekent ook dat de realisatie, verantwoordelijkheid over de onderwijsontwikkeling en de koers van de school (indirect) bij iedere professional ligt. En niet enkel bij de hierboven benoemde tandemconstructie.
Wij pleiten dan ook liever voor een driehoek, waarin alle lagen in de organisatie vertegenwoordigd worden. Alleen zo kun je echt samen aan continue en duurzame schoolontwikkeling werken. Immers, door te bouwen aan een lerende organisatie waarin dagelijks door iedereen gewerkt wordt aan kwalitatief onderwijs, ben je met z’n allen aan zet. Wil je dit organiseren, dan betekent dit het volgende.
Een breed-MT: de gouden driehoek
Het breed-MT, bestaande uit de driehoek van schoolleider, leerteamvoorzitters en de IB’ers (tegenwoordig kwaliteitscoördinatoren of KC’ers), realiseren gezamenlijk de koers van de school en de kwaliteit(-sverbetering). Vervolgens nemen de leerteams verantwoordelijkheid voor het onderwijs dat ze geven en leggen zij verantwoordelijkheid af aan het breed-MT over hun onderwijsresultaten. Zij onderzoeken problemen in hun eigen onderwijspraktijk en geven gedegen – evidence-informed – adviezen over hoe het beter kan. De leerteamvoorzitter neemt deze adviezen mee in het breed-MT.
Wanneer een leerteam niet tevreden is over de leerlingresultaten, betekent dit dat ze actiegericht op zoek gaan in de literatuur naar interventies om hun onderwijs te verbeteren. Hierbij ‘bewaakt’ de KC'er de kwaliteit, door de leerteams en het MT gevraagd en ongevraagd te attenderen op trends (in de resultaten). Daarnaast biedt de KC'er hulp aan de leerteams als ze zelf de zorgvragen niet opgelost krijgen. Tot slot signaleren en begeleiden zij als leercoördinator schoolbrede leervragen van bijvoorbeeld (startende) docenten.
Naar een organisatiebrede aanpak
De kwaliteitsaanpak wordt uitgevoerd door iedereen. Docenten werken met kwaliteitskaarten en deze dienen geregeld verbeterd te worden met gedegen adviezen vanuit de leerteams. Ambities op (het verbeteren van de) kwaliteit worden nauw gevolgd en geëvalueerd door het breed-MT.
En de schoolleiders dan? De onderwijskundige schoolleider inspireert en motiveert. Hij of zij geeft de verantwoordelijkheid over het onderwijs terug aan de docent en vraagt het leerteam tevens daar verantwoording over af te leggen. Ook geeft de schoolleider vertrouwen aan de KC'ers om zich als kritische partners op te stellen, zowel in het breed-MT, in de leerteams als in de dagelijkse schoolpraktijk.
De schoolleider faciliteert de lerende organisatie en zorgt ervoor dat de docenten hun tijd en aandacht kunnen richten op dat wat ertoe doet. Er dient tijd en prioriteit te zijn om als leerteam wekelijks samen te komen, het onderwijs te verbeteren en continu als professional in ontwikkeling te blijven.
Dit alles leidt ertoe dat de organisatie minder afhankelijk wordt van individuen. Bij een eventueel vertrek van een schoolleider of KC'er, zijn de docenten in de lerende organisatie in staat om grip te houden op de kwaliteit (en de verbetering ervan) en op koers te blijven.
Het werken met een PLG is een van de onderdelen van een High Performing School, ofwel een HPS. Wil je meer weten over scholen die volgens deze structuur werken? In dit artikel lees je hoe High Performing Schools zorgen voor duurzame leerwinst.
Ook benieuwd of HPS iets is voor jouw school? Via onderstaande button kom je meer hierover te weten.
