Ad DEP of Ad PEP? Het algemene verschil tussen deze Associate degrees

Niet alleen meer handen, maar vooral meer kennis in de klas  Het lerarentekort is geen tijdelijk probleem meer, maar een structurele uitdaging voor het Nederlandse onderwijs. Scholen zoeken naar manieren om hun teams te versterken zonder in te leveren op kwaliteit. Steeds vaker gebeurt dat door de inzet van onderwijsondersteunend personeel; professionals die leraren helpen om het beste onderwijs te geven. Daarvoor zijn er verschillende wegen die naar Rome leiden. De ene bekender dan de andere. Een route die de laatste tijd steeds populairder wordt, is een opleiding die het didactisch handelen in de klas versterkt vanuit de onderwijsassistent of leraarondersteuner: de Associate degree Didactisch Educatief Professional (Ad DEP).  Een opleiding die vaak verward met de Associate degree Pedagogisch Educatief Professional (Ad PEP). En dat is begrijpelijk want de opleidingen lijken op elkaar, maar hebben een heel eigen focus. In deze blog leggen we kort uit wat de verschillen en overeenkomsten zijn als je kijkt naar de Ad DEP van Academica. 

Disclaimer: Er is nog geen landelijk opleidingsprofiel voor de Ad DEP, waardoor er geen eenduidigheid over het profiel bestaat. Dat zorgt ervoor dat de inhoud en focus van de Ad DEP binnen Hogescholen verschillen en zorgvuldigheid vraagt bij het kiezen van de juiste Ad DEP. 

Ad PEP: het hart van het pedagogisch klimaat 

De Ad PEP leidt professionals op die zorgen voor een veilig, stimulerend en inclusief leerklimaat. Zij staan dicht bij leerlingen, ondersteunen sociaal-emotionele ontwikkeling en werken nauw samen met leraren, intern begeleiders en zorgteams op dat vlak.  De AD-PEP’er is de pedagogische brug in het team: iemand die zorgt dat elk kind gezien wordt, dat gedrag begrepen wordt, en dat leren mogelijk wordt binnen een positieve groepsdynamiek. 

Ad DEP: inzetten op de basisvaardigheden 

De AD-DEP richt zich op de didactische versterking van het onderwijs. Deze opleiding leidt professionals op die leraren ondersteunen bij het voorbereiden, uitvoeren en evalueren van het leerproces. In de opleiding wordt flink geïnvesteerd in de basisvaardigheden, zoals de vakinhoud en vakdidactiek van rekenen, taal en zaakvakken. Zo is de Ad DEP’er opgeleid om het verschil te maken in de klas. Dit betekent dat de Ad DEP’er in staat is om: 

• instructies voor te bereiden en te geven; 

• leerstrategieën en differentiatievormen toe te passen; 

• formatieve gegevens te analyseren en lessen te verbeteren; 

• én pedagogisch sensitief te handelen in de context van de klas. 

Waar de Ad PEP het pedagogische fundament legt, bouwt de Ad DEP aan het didactische bouwwerk.  

Het is belangrijk om te benadrukken dat de Ad DEP niet losstaat van pedagogische thema’s. Pedagogiek en didactiek zijn immers nauw met elkaar verweven. Veel onderwerpen uit de Ad PEP zoals sociaal-emotionele ontwikkeling, pedagogisch handelen en klasdynamiek komen óók aan bod in de Ad DEP, maar in dienst van het leren. Zo leert de Ad DEP’er: 

• motivatie en gedrag te begrijpen; 

• een positief leerklimaat te creëren; 

• en interventies te kiezen die het leren versterken. 

De kern ligt dus in didactische professionaliteit: weten wat werkt, waarom het werkt, en hoe je dat samen met de leraar kunt toepassen zodat álle leerlingen kunnen leren. 

Waarom deze opleidingen nu zo belangrijk zijn 

Nederland kampt met een structureel lerarentekort. Volgens de Rijksoverheid (2023) komt het tekort in het primair onderwijs neer op ruim 9.800 fte, en in het voortgezet onderwijs op 3.800 fte. In sommige regio’s lopen de tekorten zelfs op tot 10 % van het personeelsbestand. Steeds meer scholen zetten daarom onderwijsondersteunend personeel in om de werkdruk te verlagen. Maar dat lukt alleen als die inzet doordacht, deskundig en duurzaam gebeurt. Zoals de AOb constateert, ontbreekt bij meer dan de helft van de scholen een duidelijke visie op de rol van ondersteuners in het onderwijsproces. Daardoor blijft hun potentieel vaak onbenut (AOb, 2022).

De oplossing ligt dus niet in “meer handen”, maar in meer deskundigheid. En precies daar komt de AD-DEP in beeld. 

De visie van Academica: investeren in professioneel kapitaal 

Bij Academica geloven we dat duurzame kwaliteitsverbetering ontstaat als scholen investeren in hun bestaande mensen. De Ad DEP is daarom ontworpen om het professionele kapitaal in scholen te versterken. In plaats van externe oplossingen te zoeken, helpen we scholen om het talent dat er al ís onderwijsassistenten, pedagogisch medewerkers verder te ontwikkelen tot didactische professionals die écht verschil maken in de klas. Daarmee draagt de Ad DEP bij aan: 

1. Betere ondersteuning voor leraren waardoor werkdruk afneemt en leraren behouden blijven. 
2. Sterkere teams waarin kennisdeling, reflectie en gezamenlijke lesverbetering vanzelfsprekender worden. 
3. Duurzame kwaliteit omdat de expertise in de school groeit en geborgd blijft. 

Zoals we in onze blog De lat verplaatsen al schreven:

We verplaatsen de lat niet om het makkelijker te maken, maar om het beter te maken.

 

Twee opleidingen die elkaar versterken

Samen vormen Ad PEP en Ad DEP het fundament voor toekomstbestendige schoolteams. Teams waarin pedagogiek en didactiek hand in hand gaan. Teams die leren niet alleen bij de leerlingen leggen, maar juist bij zichzelf.  

Kortom 

Het lerarentekort en -behoud vraagt niet om noodverbanden, maar om nieuwe structuren. De Ad DEP biedt een kans om bestaande medewerkers door te ontwikkelen tot onderwijs-professionals met een stevige didactische basis. Daarmee maken we het werk van de leraar niet lichter, maar rijker. Want lesgeven in complex en het beroep leraar is het moeilijkste wat er is (vinden wij dan he). Met de Ad DEP investeren we in het fundament van goed onderwijs: mensen die het verschil maken, samen, deskundig en met hart voor leren. Benieuwd naar het Ad DEP of delen van deze opleiding? Onder de Bronnen is meer informatie te vinden.

Bronnen 

• Academica University of Applied Sciences (2024). Effectieve inzet van onderwijsondersteunend personeel in het funderend onderwijs: inzichten en aanbevelingen. https://www.academica-group.com/kennis/effectieve-inzet-van-onderwijsondersteunend-personeel-in-het-funderend-onderwijs-inzichten-en-aanbevelingen  
• Academica University of Applied Sciences (2023). De lat verplaatsen: een goed idee. https://www.academica-group.com/kennis/de-lat-verplaatsen-een-goed-idee  
• Van Miltenburg, N., van Hassel, D., de Rooij, H., Wartenbergh, F., Bendig, J., van Giesen, R., & Oudejans, M. (2025). Effectieve inzet van onderwijsondersteunend personeel in basis- en voortgezet onderwijs. CAOP / Centerdata / MOOZ Onderzoek.https://www.rijksoverheid.nl/documenten/rapporten/2025/04/03/effectieve-inzet-van-onderwijsondersteunend-personeel-in-basis-en-voortgezet-onderwijs  
• Algemene Onderwijsbond. (2025, april 11). https://www.aob.nl/actueel/artikelen/op-veel-scholen-ontbreekt-visie-inzet-onderwijsondersteuners/%C2%A0/  
• Onderwijsraad (2022). Ruim baan voor ondersteuning in het onderwijs. Den Haag: Onderwijsraad. 
• Rijksoverheid (2023). Feiten en cijfers over leraren en het lerarentekort. 
• Inspectie van het Onderwijs (2023). Technisch rapport verkennend onderzoek lerarentekort. 
• OECD (2019). Valuing our teachers and their assistants: the role of support staff in effective education systems. Paris: OECD Publishing. 
• Sahlberg, P. (2015). Finnish Lessons 2.0. New York: Teachers College Press.