Dat betekent ruimte maken voor de thuistalen van leerlingen in dienst van hun leerproces om het Nederlands te leren én om verbinding tot stand te brengen tussen de diverse culturen uit onze multidiverse samenleving. In deze korte blog een uiteenzetting van het advies van de Onderwijsraad.
Verschillende thuistalen in de klas
In Nederland groeien steeds meer kinderen op die meerdere talen gebruiken. Thuis spreken ze Arabisch, Pools, Engels, Spaans, Chinees, Tigrinya, Fries of Limburgs en op school gaan ze Nederlands leren. De Onderwijsraad publiceerde op 4 september jl. het advies Talige diversiteit benutten (2025) als antwoord op de vraag van het Ministerie van Onderwijs Cultuur en Wetenschap hoe om te gaan met talige diversiteit in het onderwijs. Het advies is vanzelfsprekend gebaseerd op diverse internationale onderzoeken.
Waarom talige diversiteit (meertaligheid) benutten?
- Taal als middel én doel: Een goede beheersing van het Nederlands, dat is de opdracht van het onderwijs. Andere talen die gebruikt worden kunnen dit proces versterken.
- Thuistalen als hefboom: Leerlingen leren Nederlands beter wanneer hun thuistaal als hefboom wordt gebruikt. Zij hebben in hun thuistaal immers al woordenschat en kennis opgebouwd.
- Meer verbondenheid: Leerlingen voelen zich erkend, meer thuis en veiliger als hun taal gezien en gewaardeerd wordt en wanneer het hen niet wordt verboden deze te gebruiken.
- Voorbereiding op de samenleving: Alle leerlingen, ook eentaligen, leven in een multiculturele maatschappij.
De Onderwijsraad constateert onder andere:
- Er zijn weinig scholen die een duidelijke visie hebben op het gebruik van thuistalen in het onderwijs (blz.4).
- Er is onder pedagogisch medewerkers in de voorschoolse educatie en onder leraren en docenten meer expertise nodig om talige diversiteit te kunnen benutten (blz. 5).
- Taalbeleidsplannen geven over het algemeen geen blijk van kennis van wat thuistalen kunnen bijdragen aan het Nederlands (blz. 11)
- Meertalige leerlingen in Nederland voelen zich doorgaans minder thuis en minder veilig op school dan Nederlandstalige leerlingen (blz.20)
Aanbevelingen voor scholen en overheid
Het advies van de Onderwijsraad om talige diversiteit te benutten bestaat uit de volgende drie aanbevelingen:
- Maak beleid dat talige diversiteit benut.
- Investeer in professionalisering en ondersteuning.
- Maak de wettelijke ruimte zichtbaar en stimuleer scholen hier gebruik van te maken.
Van visie naar professionalisering
Academica herkent de noodzaak van de aanbevelingen zoals de Onderwijsraad heeft geformuleerd. Onze visie op Duurzame schoolontwikkeling laat zien dat het ontwikkelen van taalbeleid hand in hand gaat met professionalisering. Het kunnen benutten van thuistalen vraagt om:
- Het opleiden en trainen van schoolleiders, KC’ers en leraren. Dat betekent scholing in de actuele wetenschappelijke kennis, het ontwikkelen van een taalvriendelijke attitude ten opzichte van meertaligheid, leren hoe de talige diversiteit van leerlingen benut kan worden én ruimte bieden voor reflectie op eigen overtuigingen. Waar nodig het ontwikkelen van een plan van aanpak om meertalig beleid te ontwikkelen met als doel dat het een vanzelfsprekend onderdeel wordt van taalbeleid en het is terug te zien in de school en de lespraktijk in de klas.
- Leren in netwerken waar scholen ervaringen uitwisselen en best practices delen in een leercultuur die talige diversiteit positief benut en inzet in dienst van het leerproces van de leerling om het Nederlands te leren.
Onze programma’s en opleidingen richten zich niet alleen op kennis, maar ook op het verbinden van onderzoek aan de praktijk, het ontwikkelen van leiderschap en veranderkracht. Want alleen wanneer visie, beleid en professionalisering verbonden zijn, kan meertaligheid duurzaam worden benut in de klas.
Een toekomst waarin talen samenwerken
De Onderwijsraad benadrukt: ‘thuistalen zijn geen hindernis maar een bron van kracht. In een samenleving die steeds diverser wordt, kan het onderwijs zich niet veroorloven deze rijkdom te negeren.’
Bij Academica weten we dat de grootste hefboom ligt in het opleiden en versterken van professionals die dit gedachtegoed uitdragen binnen een structuur van gespreid leiderschap en continu leren met en van elkaar. Samen bouwen we aan scholen die talige diversiteit benutten omdat het, zoals de Onderwijsraad stelt, ‘bijdraagt aan leren, verbondenheid en voorbereiding op de samenleving.’
- Lees het hele advies van de Onderwijsraad hier
- Meer lezen over meertaligheid? Onderaan deze pagina staan meerdere blogs over dit onderwerp
- Wil je aan de slag met dit onderwerp? Bekijk onze opleiding Thuis in Meertaligheid
